KRAINY POLSKIE

Do niedawna myślałem, że purée ziemniaczane z nieprzyzwoitą ilością masła. Ale ostatnio przypomniałem sobie o śląskiej pieczonce, a jakże – z ziemniaków, pokrojonych w grube plastry ze smalcem, cebulą, kiełbasą i boczkiem, duszonych na liściach kapusty w żeliwnym i szczelnie zamkniętym garnku. I choć jestem z Podlasia, a w moich żyłach płynie czysty krochmal wyssany z mlekiem matki, to muszę oddać wyższość Ślązakom w podejściu do ziemniaka. Umieją się z nim obchodzić po mistrzowsku.

Małe trufle
Droga kartofla na europejskie stoły była kręta i wyboista. Kto dziś pamięta, że gdyby nie upór pewnego Francuza, wojskowego aptekarza, który dla popularyzacji ziemniaków posłużył się królem i o mały włos nie trafił na szafot, gdyby nie wojna siedmioletnia i nadchodzący po niej głód… A może gdyby nie ziemniaczane kwiaty w kapeluszu Ludwika XVI, kariera tej opatrznościowej bulwy nie zakończyłaby się aż takim sukcesem. Ale od początku.

O tym, że ziemniaki wraz z kukurydzą, pomidorami, czekoladą i indykiem trafiły do nas z Ameryki, wiedzą prawie wszyscy. W jakich okolicznościach? Piedro Cieca, prawa ręka Francisco Pizarra (hiszpański konkwistador, który podbił imperium Inków) w 1588 r. wysłał ziemniaczane bulwy do ojczyzny, skąd te trafiły do papieża. Ten zlecił zbadanie ich botanikowi, który posadził je i odtworzył na botanicznych planszach – i nazwał taratufli czyli małe trufle. Papież, jako że był Włochem, błędnie taratufli odczytał jako tartufoli, co Niemcy z czasem przemienili na Kartoffel, Rosjanie na kartoszka, zaś Francuzi tartouste. Anglicy początkowy pomylili ziemniaki ze słodkimi kartoflami nazywanymi w Peru papas lub bappatas i przemienili ich nazwę na potatos. Ale to nie był jeszcze czas ziemniaczanego triumfu.