KRAINY POLSKIE

Niezależne przez wieki Mazowsze coraz bardziej odchodzi w niepamięć. Idę o zakład, że bardzo niewielu warszawiaków zapytanych o swoją poprzednią stolicę wskaże nam malowniczy gród w Czersku, zamiast małopolskiego Krakowa. A przecież to właśnie w Czersku sprawowała swe rządy linia mazowieckich Piastów, zanim na stałe osiadła w Warszawie. Kto dziś pamięta o zielonym smoku (wiwernie) w naszym mazowieckim herbie? O walecznym komesie Magnusie z Czerska, synu angielskiego króla Harolda II? Kto dziś w ogóle ma świadomość, że do XVI w. Warszawa leżała poza Polską?

Już samo bycie Mazurem – Mazowszaninem jak byśmy dziś powiedzieli – było dla rdzennych Polaków czymś zupełnie osobliwym. Śmiesznie mówili, zabawnie wyglądali, inaczej się ubierali, w ogóle coś było z nimi nie tak. Nie rozumiano, że nasi poczciwi Mazurzy ukształtowali się w bliskim sąsiedztwie, ale jednak obok Polski, czerpiąc przez stulecia z nieco odmiennych wzorców. Łącząca ich z „dalekim światem” Wisła, jak też bliskie związki z bałtyjskimi Prusami i Jaćwingami, odcisnęły ogromne piętno na cechach tutejszej ludności, nadając jej własny i niepowtarzalny koloryt.

Od niepamiętnych czasów Mazowsze – nudna i płaska kraina „lasków, piasków i karasków” – padało ofiarą licznych stereotypów i uprzedzeń, a jego mieszkańcy byli przedmiotem lekceważenia i niewybrednych drwin. Mazurów obśmiano chyba na wszystkie możliwe sposoby. Byli zacofani, mówiono, że rodzili się ślepi, a innego języka niż gwara mazowiecka nie rozumieli, uważając go za cudzoziemszczyznę (Psi narodzie, śleporodzie mazurski).